آتش، نماد زدودن پلیدیها، زشتیها، ناپاکیها و گرمی بخش زندگی، در نزد ایرانیان باستان از احترام خاصی برخوردار بوده است و بر همین اساس جشن آتش در پایان سال برای شکرگزاری و برای به پیشواز رفتن بهار برگزار می‌شد.

یکی از مهمترین جشنهای "آتش" ، چهارشنبه سوری از ویژگی خاصی برخوردار بوده است که در شب آخرین چهارشنبه سال برای دور کردن کهنگی و فرسودگی سال، برای استقبال سال نو طی آیینی خاص برگزار می‌شد.

در ایلام تاسالهایی نه چندان دور،مردم به‌برگزاری آیین‌های خاص چهارشنبه سوری مقید بودند و هنوز در بین برخی خانواده‌ها این سنن رعایت می‌شود.

در بین خانواده‌ها مرسوم است اگر شخصی در طول سال به کرات مریض می‌شود، یک روز قبل از چهارشنبه سوری، اهالی خانه بطور ناشناس به در خانه‌های همسایه می‌روند و مواد آش چهارشنبه سوری را اصطلاحا "گدایی" می‌کنند.

زنها در خانه شخص بیمار با آرد گندم خمیر درست می‌کنند و رشته آش را می‌برند و دو مجسمه خمیری به نام "ابو درده" می‌سازند و خشک می‌کنند.

عصر چهارشنبه سوری در خانه فرد بیمار دیگ آش "ابودرده" برپا می‌شود و مجسمه‌های خمیری را در دیگ آش می‌اندازند، خویشاوندان و همسایه‌ها دور دیگ آش جمع می‌شوند و برای سلامتی فرد بیمار و خانواده دعا می‌کنند.

سپس دو مجسمه "ابودرده" را از آش خارج می‌کنند و بدست آب روان می‌سپارند و آش را در بین همسایه‌ها و خویشاوندان پخش می‌کنند.

همچنین چند روز قبل از چهارشنبه سوری، اگر خانواده‌ای عزادار و سیاه پوش باشد، چند نفر از بزرگان فامیل جمع می‌شوند و با بردن هدایایی به آن خانه، لباس سیاه افراد خانه را درمی‌آورند و لباس نو می‌پوشانند و کوچکترهای خانه را به مراسم چهارشنبه سوری در خانه یکی از افراد فامیل دعوت می‌کنند.

"کوزه شکنان" یکی دیگر از مراسم شب چهارشنبه سوری است که بدست فراموشی سپرده شده است.

در گذشته مردم در روزهای آخر سال به خانه تکانی و غبارروبی می‌پرداختند و وسایل کهنه و فرسوده را از خانه دور می‌کردند و کوزه‌های شکسته را جمع می کردند و در شب چهارشنبه سوری به نشانه دور کردن کهنگی و ناپاکی از پشت بام خانه رها می‌کردند و می‌شکستند.

فالگوش ایستادن درشب چهارشنبه سوری در گذرها و طاقیهای کوچه‌هایکی دیگر ازمراسم این شب پایانی سال است که‌عموما دختران دم بخت و پسران ویا افرادی که مشکلی دارند در گوشه‌ای دور از چشم پنهان می‌شدند و صحبتهای اولین رهگذرانی را که از آن قسمت گذر می‌کردند را به فال نیک می‌گرفتند.

در شب چهارشنبه سوری افراد خانواده در خانه بزرگترهای فامیل جمع می‌شوند و در حیاط خانه آتشی برپا می‌کنند و با پریدن از روی آتش، بیماری و گرفتاری و ناراحتیهای خود را به آتش می‌سپارند و نشاط، شادمانی و سرزندگی را ازآتش می‌گیرند.

پس از آن مقداری از شیرینیهایی را که بانوی خانه برای عید نوروز درست کرده و آجیل مخصوص شب چهارشنبه سوری را برای پذیرایی به میان می‌آورند.

اما در سالهای اخیر از جشن چهارشنبه آخر سال تنها آتش بازی آنهم نه به معنای واقعی بلکه فقط ترقه‌بازی و انفجارهای مهیب که نظم جامعه را برهم می‌زند برجای مانده‌است.

در شب چهارشنبه سوری اگر از این جوانان و نوجوانان که پرشور و حال سوال شود که منظور از این آیین و برگزاری مراسم چیست،اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و شاید فقط گروه اندکی از مراسم این سنت دیرینه با اطلاع باشند.

به امید اینکه همه در آستانه سال نو روزهای خوب و با نشاطی را با برپا کردن آیینهای بجا مانده از گذشته داشته باشند.

پیشاپیش این عید باستانی ‍‍، نوروز سال 1387 و همچنین میلاد رسول اکرم(ص) - میلاد امام جعفر صادق (ع) را به همه همشهری های عزیزم تبریک می گویم..

همیشه شاد و شادمهری باشید...

خبرگزاری جمهوری اسلامی